Tin tứcGua tê mala tại miền Trung châu Mỹ, bắc giáp Mê-hi-cô, đông giáp Hôn-du-ras, Elsavador, Nam giáp biển Thái bình dương.
Mắc ca được người Gua tê mala trồng trên độ cao từ 600 M đến 1,371 M so với mức nước biển. Lượng mưa năm từ 1,500 đến 6,000 mm, mưa phân bố không đều tập trung phần lớn vào mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 10. Nhiệt độ ít thay đổi trong năm, nóng nhất từ 26-30 độ C bình quân thấp nhất từ 15-19 độ C. Thổ nhưỡng rất giầu dinh dưỡng giầu chất hữu cơ.
Gua tê mala đến nay đã trồng 1,200,000 cây Măc ca, trên khoảng 9,000 Ha vườn cây . Trong đó 90% là trồng xen với Cà phê. Mật độ trồng Măc ca trước đây 80 cây/Ha dến 120 cây / Ha ( 15m x 8 m; 10m x 10m; 10m x 8m). Nay trồng dầy măc ca hơn trước: 166 cây/ha đến 250 cây/Ha ( 10m x 4m; 15m x 4m)
Vườn cây măc ca xen với Cà phê tại Guatemala ( ảnh của Carlos Nottebohm)
Các giống măc ca lúc mới bắt đầu trồng tại Guatemala đều là giống lấy từ Hawaii là các giống 246, 333, 344, 508, 660. Sau khi đã khảo nghiệm giống , nay nông dân thường thích trồng các giống 333, 508, G2, G4 ( giống địa phương) và Caro( là giống của Costa Rican). Hiện nay đang tiếp tục theo đõi để đánh giá chất lượng và năng suất của từng giống.
Tại Guatêmala nghề trồng mắc ca hoàn toàn dùng thủ công.Thu hoạch bình quân 75-90 Kg một ngày công. Độ ẩm của hạt khi đưa vào nhà máy chế biến thường 23%. Bóc vỏ sau khi quả rụng 12 giờ bằng máy bóc vỏ. Hạt (NIS) phải đưa về nhà máy trong vòng một tuần để đảm bảo chất lượng của nhân.
Hiện Guatemala có 3 nhà máy chế biến, trong đó có có 2 nhà máy sấy hạt, 1 nhà máy chế biến nhân hợp tác với Costa Rica.
Tình trạng gió mạnh ở Guateemala có lúc đã làm thiệt hại vườn cây, tháng 1 năm 2008 gió bão đã làm thiệt hại 80-100,000 cây trong 24 giờ. Sâu bệnh cũng đã xuất hiện như loại Phytophthora và Rosellinia đã gây thiệt hại nhẹ đối với một số vườn cây.
Sản lượng năm 2012 đạt 7,185 tấn hạt (NIS) Chế biến được 1,388 tấn nhân (kernel)
Ước tính năm 2015 sản lượng đạt 8,082 tấn hạt, chế biến 1,500 tấn nhân
Ước tính năm 2022 sản lượng đạt 10,636 tấn hạt, chế biến 2,055 tấn nhân.
G.S. Hoàng Hòe
